Zandhoek 10

Zandhoek 10 (1964/65)
Zandhoek 10 (1964/65)

17de-eeuws woonhuis gebouwd in 1646/47 met een sobere tuitgevel, waarin sinds 1792 de familie Olie woonde. Het betreft dus het huis van Jacob Olie in de 19de eeuw! De restauratie door de St. Diogenes heeft het interieur uit 1805 zoveel mogelijk gehandhaafd. Wel is de laat-19de eeuwse tuitgevel in een meer 17de-eeuwse vorm teruggebracht.

Het woonhuis maakt deel uit van een ensemble van dertien 17de-eeuwse huizen. Ze moesten in 1943 gesloopt worden voor uitbreiding van de erachter gelegen sigarettenfabriek Batco. In plaats van de sloopvergunning te geven plaatste de gemeente de panden op een monumentenlijst. Dat is een keerpunt geworden. Het herstel begon, toen in 1954 de Vereniging Hendrick de Keyser Zandhoek 4 aankocht. In 1978 voltooide Stadsherstel de restauratie van de nrs. 13 en 14, daarmee was de Zandhoek de geslaagde laboratoriumproef van de aanvankelijk als hersenschim beschouwde stelling dat eeuwenoude versleten, vaak bouwvallige panden kunnen herrijzen tot hooggewaardeerde woningen. De Batcofabriek is verdwenen, evenals het constructiebedrijf van Jonker, de zware industrie van het Bickerseiland. Op die plekken zijn vriendelijke nieuwe woonwijkjes verrezen, talrijke pakhuizen werden ingericht tot woningen. De Westelijke Eilanden maakten echter deel uit van de wederopbouwplannen, die in 1953 waren vastgesteld, volgens de ideeën van de afdeling Stadsontwikkeling: cityvorming, geen woningen, de oude troep opruimen, zie de Weesperstraat. Het heeft harde strijd gekost om het tij te doen keren; in de Nieuwmarktbuurt, in de Jordaan, ook op de Westelijke Eilanden. Daar stonden de actievoerders ‘ome Joop’ Beaux en mevr. Jolande Hoekema in de voorste rij tegen de kantoorklonten ‘de Walvis’ en ‘de Narwal’. Toen de volgzame gemeenteraad daarmee accoord ging werden uit protest de bruggen opgehaald, zodat de eilanden een dag lang weer echte eilanden waren.

Gerestaureerd in 1964/65.

Restaurerende instelling te Amsterdam